نویسنده: مهرانگیز روزبهانی*
زن جوان با صورت سیاه و کبود به دادگاه خانواده مراجعه و از همسرش که وی را مدام زیر باد کتک می گیرد شکایت کرد.
این زن که از شدت درد روی پاهایش نمی توانست بایستد به قاضی گفت: چند سالی است که ازدواج کرده ام و به تازگی بچه دار شده ام. همسرم پس از تولد بچه مان به طور عجیبی اخلاقش تغییر کرد و به بهانه های مختلف یا قهر می کرد یا کتکم می زد، چندین بار قهر کردم و به خانه پدرم رفتم ولی با پادرمیانی خانواده هایمان به خانه برمی گشتم و شوهرم پس از چند روز بهانه گیری هایش شروع می شد و مرا بدتر از پیش کتک می زد.
زن جوان در ادامه افزود: همسرم آنچنان مرا کتک می زد که گاهی اوقات تا چند روز توان حرکت کردن نداشتم و زمانی که شوهرم خانه نبود همسایه ها به حال و روز من رسیدگی می کردند، 2 ماه پیش نیز به پزشکی قانونی رفتم و از وی شکایت کردم ولی همسایه ها به دلیل ترسی که از همسرم دارند حاضر به شهادت دادن نشدند و شکایتم راه به جایی نبرد و مجبور شدم به شکنجه گاه برگردم. زن آزار دیده با اشاره به شکنجه های روحی و روانی بسیاری که دیده است، گفت: یک سال است که نمی توانم مهمانی بروم و کسی از ترس شوهرم به خانه مان نمی آید، همه از وی می ترسند و کسی که بخواهد مرا کمک کند وی تهدیدش می کند و هم اکنون نیز امنیت جانی ندارم. وی در حضور همسایه ها مرا تهدید کرده اگر شکایت کنم مرا با چاقو به قتل خواهد رساند.
در جلسه دادگاه که مرد بی رحم برای دفاع از خود حضور نداشت، قاضی پرونده به تیمی از پلیس ماموریت داد تا ادعای زن جوان را تحت بررسی قرار دهند و در ادامه وی را نیز برای تعیین جراحات به پزشکی قانونی هدایت کرد. پس از چندین روز و در جلسه دوم دادگاه گزارش پلیس حاکی از آن بود که زن آزاردیده چندین ماه است که تحت ظلم و کتک های همسرش قرار می گیرد و به دلیل ترسی که همسایه ها از این مرد دارند، آنان نمی توانند به زن جوان کمک کنند، از سوی دیگر نتایج معاینات پزشکی قانونی نیز نشان می داد این زن در طول ماه های گذشته تحت آزار و اذیت و شکنجه قرار گرفته است.
بدین ترتیب قاضی با بررسی نتایج و ادعای زن آزار دیده و شهادت چند تن از همسایه ها حکم طلاق را صادر کرد و مرد بی رحم را به پرداخت مهریه، نفقه و اجرت المثل چند سال زندگی به همسرش محکوم کرد. مهرانگیز روزبهانی حقوقدان در رابطه با اینگونه طلاقها که به جدایی عسر و حرج مشهور است به خبرنگار شوک گفت: در صورتی که مرد همسرش را تحت آزار و اذیت روحی و روانی و جسمی قرار دهد تا آنجایی که امکان زندگی و صلح و سازش بین آنان وجود نداشته باشد و موضوع برای دادگاه احراز شود زن می تواند براساس بند 4 تبصره ماده 1130 قانون مدنی از همسرش جدا شود و همه حق و حقوقش را از وی مطالبه کند. در اینگونه موارد زنان آزار دیده می توانند طبق ماده های 1119، 1129 و 1130 قانون مدنی با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق کنند. در دادگاه خانواده مهمترین بخش مسئله زنان است.
طبق ماده عسر و حرج، چنانچه وضعیتی در ادامه زندگی برای زن به وجود آید که وی دچار مشقت و تحمل آزار و اذیت از سوی شوهرش شود وی با اثبات ادعا و شهادت آگاهان می تواند با استفاده از ماده عسر و حرج از همسرش طلاق بگیرد و حق و حقوقش را نیز بگیرد. روزبهانی در ادامه توصیه کرد: خوشبختانه درحال حاضر در اکثر مجتمع های قضایی و خانواده وکلای مجرب و پایه یک به طور رایگان در بخش مشاوره در حال خدمت رسانی به مردم هستند و کسانی که دچار مشکل هستند می توانند با مراجعه با این بخش از قوانین و راهکارها آگاه شوند. در برابر متاسفانه شاهد مواردی هستیم که زن به جهت عدم اطلاع از قانون و حقوق خانواده تصور می کند که به هیچ عنوان نمی تواند از همسرش طلاق بگیرد در نهایت برای رهایی از زندگی فلاکت بار به تنهایی یا به کمک شخص دیگری (که بیشتر مرد است) به عنوان مشارکت یا معاونت دست به قتل همسرش می زند و پس از ارتکاب قتل متوجه می شود نه تنها از زندگی فلاکت بار گذشته اش رها نشده است بلکه باید به جرم قتل و مشارکت یا معاونت در جنایت در انتظار مجازات سنگینی باشد و در این میان اگر بچه ای نیز وجود داشته باشد سرنوشت وی نیز در معرض نابودی قرار می گیرد. خوشبختانه در حال حاضر با رشد فرهنگی در کشور بهتر است جوانان پیش از ازدواج و وارد شدن به زندگی مشترک تحت آموزش های حقوقی قرار گیرند و از مفاهیم و حقوق ازدواج مطلع شوند و با آگاهی کامل بتوانند پایه های زندگی مشترک خود را بنا کنند.
در بسیاری از پرونده ها شاهد بودیم که زن یا مرد به دلیل نداشتن آگاهی از قوانین بویژه قوانین حقوقی خانواده دچار زیان های روحی یا جسمی شده اند که می توانستند با مشاوره ای کوتاه از این گونه صدمات جلوگیری کنند بنابراین بهترین راه برای پیشگیری از جدایی، آگاه سازی است.
* حقوقدان
